Profilaktyka przeciwżylakowa – jak dbać o nogi i czy można uniknąć żylaków?

Zapobieganie żylakom

Żylaki to choroba, u podłoża której leżą, w znacznej mierze, predyspozycje genetyczne. Istnieje jednak szereg czynników środowiskowych, które sprzyjają rozwojowi tego schorzenia. Sprawdź, czego unikać i jakie nawyki wdrożyć do codziennej rutyny, żeby cieszyć się gładkimi, zdrowymi nogami, bez uczucia ciężkości i bólu.

Dlaczego żylaki w ogóle powstają i jakie czynniki temu sprzyjają?

Główną przyczyną żylaków są skłonności do powstawania nieprawidłowości w zastawkach żylnych lub zaburzeń ścian żył – uwarunkowane genetycznie. Prawdopodobieństwo rozwoju choroby jest wyższe u osób, których członkowie najbliższej rodziny – rodzice lub dziadkowie – również zmagali się z żylakami. U osób obciążonych genetycznie szanse na rozwój choroby są tym większe, im szybciej żylaki pojawiły się u członków najbliższej rodziny. Ponadto do rozwoju choroby żylakowej przyczyniają się także:

• wiek – naczynia krwionośne z wiekiem ulegają osłabieniu, są delikatniejsze i bardziej podatne na rozciąganie,
• ciąża – u kobiet ciężarnych zwiększa się objętość krwi oraz dochodzi do ucisku na żyły przez powiększającą się macicę. Na powstawanie żylaków wpływają także hormony,
• siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej,
• wielogodzinne stanie lub siedzenie, np. z uwagi na wykonywany zawód – gdy nie ruszasz się przez długie godziny, mięśnie nie pracują, krew zalega w żyłach i tworzą się zastoje. Naczynia krwionośne mogą się rozciągać, a co za tym idzie, mogą tworzyć się żylaki,
• nadwaga i otyłość, m.in. brzuszna, zwiększająca nacisk na naczynia krwionośne w nogach,
• długotrwałe przebywanie wysokiej temperaturze,
• dźwiganie ciężarów,
• przebyte urazy i operacje nóg.

U osób, które są obciążone genetycznie, nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka powstawania żylaków. Poza tym niektórych czynników środowiskowych nie da się uniknąć lub trudno to zrobić (np. praca). Jednak systematyczna profilaktyka przeciwżylakowa, dbanie o zdrowie i próba eliminacji większości czynników, które sprzyjają rozwojowi choroby, mogą znacznie opóźnić pojawienie się pierwszych żylaków lub spowolnić i złagodzić  przebieg schorzenia. Sprawdź, jak powinna wyglądać profilaktyka żylaków.

Profilaktyka żylaków – jak dbać o zdrowie, żeby opóźnić rozwój choroby?

Profilaktyka żylaków powinna być stosowana przede wszystkim przez osoby z grupy podwyższonego ryzyka – zarówno przez osoby obciążone genetycznie, jak i przez kobiety oraz mężczyzn, u których występują czynniki opisane wcześniej. Jakie czynności warto wdrożyć do codziennej rutyny? Oto najważniejsze zasady:

• Unikaj bezruchu – jeśli masz siedzącą lub stojącą pracę, staraj się robić sobie przerwy kilka razy w ciągu dnia. Przejdź się, najlepiej po schodach w górę i w dół. Gdy siedzisz, ruszaj stopami i całymi nogami, zaciskaj i rozluźniaj łydki.
• Zadbaj o dobrze dopasowane krzesło – jeśli pracujesz przy biurku, dopasuj krzesło w taki sposób, by jego siedzisko nie uwierało się pod kolanami, ponieważ to może utrudniać przepływ krwi. Najlepiej byłoby też, gdyby nogi nie zwisały z krzesła – ustaw krzesło na takiej wysokości (lub użyj podnóżka), by kolana znajdowały się nieco powyżej siedziska.
• Pilnuj prawidłowego ustawienia nóg, gdy siedzisz – nie zakładaj nogi na nogę, nie siadaj na stopie, nie podkurczaj nóg.
• Ustaw łóżko pod kątem – jeśli to możliwe, ustaw je tak, by nogi znajdowały się nieco wyżej niż głowa. Możesz ustawić pod łóżkiem (w miejscu, w którym znajdują się nogi), np. drewniane klocki. Niestety układanie pod stopami poduszek na niewiele się zda, ponieważ ważne jest, by całe ciało, w linii prostej, było ułożone pod kątem.
• Odpoczywaj z uniesionymi nogami – możesz położyć się na podłodze lub na łóżku i oprzeć na ścianie wyciągnięte w górę, wyprostowane nogi. Jeśli masz taką możliwość, odpoczywaj w ten sposób przez 20-30 minut dziennie (np. podczas czytania książki).
• Noś wyroby uciskowe – podkolanówki, pończochy lub rajstopy. Możesz je kupić np. w sklepach medycznych. Jest to ważne zwłaszcza dla osób, które pracują w pozycji stojącej lub siedzącej albo dźwigają ciężary. Dowiedz się więcej –  kompresjoterapia
• Unikaj noszenia bardzo opiętych ubrań, a także zwykłych podkolanówek, które w nieodpowiedni sposób uciskają nogi, zwłaszcza pod kolanami. Kobiety powinny też unikać noszenia butów na wysokich obcasach.
• Dbaj o prawidłową masę ciała, odżywiaj się zdrowo, uprawiaj sport (z wyjątkiem podnoszenia ciężarów) i unikaj alkoholu, ponieważ przyspiesza on krążenie krwi i może przyczyniać się pośrednio do poszerzania żył. Jeśli masz problem z zaparciami, skonsultuj się z dietetykiem lub wprowadź więcej błonnika do diety – częste zaparcia mogą zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju żylaków.
• Unikaj długich i gorących kąpieli, a także długotrwałego opalania się i częstych wizyt w saunie.

Warto wypracować sobie odpowiednie nawyki nawet wtedy, gdy na nogach nie pojawiły się jeszcze pierwsze żylaki. Dzięki profilaktyce możesz znacznie opóźnić rozwój choroby lub spowolnić jej przebieg. A jeśli na Twoich nogach pojawią się lub pojawiły pierwsze objawy żylaków, skonsultuj się z flebologiem.