Zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych

Zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych to stan w którym dochodzi jednocześnie do zapalenia ścian naczynia oraz okolicznych tkanek, oraz powstania skrzepliny częściowo lub całkowicie zamykającej światło naczynia.

Przyczyny i postacie

Zazwyczaj zapalenie zakrzepowe powstaje w żylakach kończyn dolnych. Spowodowane jest spowolnionym przepływem krwi w poszerzonych naczyniach. Przyjmuje najczęściej postać, ograniczoną do pewnego obszaru, stan zapalny nie jest duży i nie obejmuje okolicznych węzłów chłonnych.  Może jednak powodować różne dolegliwości w zależności od rozległości i lokalizacji zmian.

Wyjściową przyczyną choroby może też być stan zapalny, który wtórnie powoduje powstanie skrzepliny. Tak jest w sytuacji zapaleń żył spowodowanych przez wprowadzane do ich światła cewniki do badań i zabiegów diagnostycznych, takich jak koronarografia, czy wenflony stosowane do przetoczeń. Jest to niebezpieczna postać choroby, ponieważ zakażona skrzeplina łatwo ulega rozmiękaniu i może się stać źródłem ogólnoustrojowego zakażenia, z dreszczami, wysoką gorączką, zaburzeniami świadomości i ciężkim stanem ogólnym.

Choroba może przyjmować postać wędrującą, to znaczy obejmować coraz to  inne odcinki tej samej żyły lub dotyczyć innych żył powierzchownych. Taka postać wymaga dokładnej diagnostyki, ponieważ może być objawem towarzyszącym, bądź zwiastunem innych chorób, takich jak zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń, choroby tkanki łącznej (kolagenozy), chorób nowotworowych (rak trzustki, jajnika, płuc, pęcherzyka żółciowego), zaburzeń metabolicznych (dna moczanowa), a także zmian w składzie krwi (nadpłytkowość, odwodnienie).

Szczególnym przypadkiem jest choroba Mondora, czyli zakrzepowe zapalenie żyły piersiowo-nabrzusznej lub innej powierzchownej  żyły klatki piersiowej.

Objawy

Zakrzepowe zapalenie żył objawia się dolegliwościami bólowymi, kłuciami i pieczeniem w obrębie objętej procesem chorobowym żyły. Samo naczynie jest zaczerwienione, obrzmiałe, żywo bolesne. Otaczające tkanki, w tym skóra, również objęte są procesem zapalnym, bolesne, obrzmiałe i nadmiernie ucieplone. Może też występować gorączka, lub dreszcze, w przypadku zapalenia septycznego.

Rozpoznanie

Do rozpoznania choroby wystarczy najczęściej obraz kliniczny, wywiad i badanie lekarskie, ale ze względu na to, że w około 20-20% przypadków zapaleniu żył powierzchownych towarzyszy zakrzepica żył głębokich, w każdym przypadku należy poddać się badaniu przepływów krwi w żyłach obu kończyn dolnych , czyli tak zwanemu badaniu dopplerowskiemu.

Leczenie

W niektórych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne, ale najczęściej zapalenie żył powierzchownych leczy się zachowawczo. W leczeniu stosowane są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, w wypadkach zakażeń bakteryjnych – antybiotyki, a miejscowo, okłady z Altacetu, oraz maści zawierające heparynę. Na noc zalecane jest wysokie ułożenie kończyny, ale nie zaleca się leżenia w ciągu dnia, ponieważ unieruchomienie zwiększa i tak już duże ryzyko powstania zakrzepicy głębokiej. Po ustąpieniu ostrych objawów, wskazana jest kompresoterapia, czyli noszenie pończoch uciskowych o zmiennym stopniu ucisku.

Ze względu na ryzyko nawrotów choroby, w przypadku pojawienia się żylaków, warto zgłosić się do specjalisty i poddać się leczeniu żylaków kończyn dolnych zanim dojdzie do powikłania, jakim jest zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych.